Džared Dajmond

evroazijske masovne bolesti razvile iz bolesti evroazijskih životinja koje su živele u stadu a bile su pripitomljene. Dok je u Evroaziji bilo više takvih životinja, u Americi je pripitomljeno samo pet životinja svih vrsta

Nema sumnje da su Evropljani razvili veliku nadmoć u naoružanju, tehnologiji i političkoj organizaciji nad većinom neevropskih naroda koje su pobedili. Ali ta nadmoć sama po sebi ne objašnjava u potpunosti kako je prvobitno tako mali broj evropskih doseljenika istisnuo tako velike delove starosedelačkog stanovništava u Americi, a i u nekim drugim delovima sveta. To se nije moglo dogoditi bez zlokobnog dara kojim je Evropa darivala druge kontinente – mikroorganizama koji su se razvili zahvaljujući dugotrajnoj bliskosti između Evropljana i domaćih životinja.

Znanje donosi moć. Stoga pismo donosi moć savremenim društvima jer omogućuje da se znanje prenosi sa mnogo većom tačnošću, u mnogo većem obimu i sa mnogo više pojedinosti iz udaljenijih zemalja i davnijih vremena.

Pismo je marširalo zajedno sa oružjem, mikroorganizmima i centralizovanom političkom organizacijom, kao savremena pokretačka sila osvajanja.

Druga strategija služi se takozvanim logogramima, što znači da jedan pisani znak predstavlja celu reč. To je funkcija mnogih znakova u kineskom pismu i u preovlađujućem japanskom sistemu pisma (koje se zove kanji). Pre širenja alfabetskog pisma, bili su uobičajeniji sistemi koji su se mnogo služili logogramima, a uključivali su hijeroglife Egipćana, glife Maja i klinasto pismo Sumera.

Tri osnovne strategije koje obrazuju osnovu sistema pisama razlikuju se po veličini govorne jedinice koja se beleži jednim znakom: jedan osnovni glas, ceo slog ili cela reč.

Od tih sistema onaj kojim se danas služi većina ljudi jeste alfabet, koji bi u idealnom slučaju imao po jedan znak (slovo) za svaki osnovni glas (fonemu) u jeziku.

Treća strategija, najmanje poznata većini čitalaca ove knjige, služi se znakom za svaki slog.

Slogovna pisma bila su uobičajena u starom veku, kao što potvrđuje primer linearnog B pisma mikenske Grčke.

Neka slogovna pisma održala su se do danas, a najvažnije je slogovno pismo kana kojim se Japanci služe u telegramima, bankovnim izvodima i tekstovima za slepe.