Edebiyat Kuramları ve Eleştiri

Yine Poetika’nın başka bir yerinde de şu cümle var: “şair... nesneleri nasıl olmaları lâzım geliyorsa, o şekilde tasvir etmelidir."16

Aristoteles “şairin görevi gerçekten olan şeyi değil, olabilir olanı ifade etmektir” demişti.

Aristoteles, "şairin ödevi gerçeklen olan şeyi değil, tersine, olabilir olan şeyi” yansıtmaktır demişti. Bu iki kuram da Aristoteles’in bu sözüne dayandırılabilir. ilk önce birinci görüşü alalım. “Sanat genel tabiatın yansıtılmasıdır” sözü ile dile getirilen bu görüşte ‘‘tabiat” deyince yalnız ağaçlan, dağlan, kırları kastetmiyorlardı şüphesiz; özellikle insan tabiatını, insanların davranışlarını, geleneklerini, uygarlığı düşünüyorlardı. Genel tabiat, görünenin altında yalan gerçeklikti.

öylece Aristoteles edebiyatın hem bilgi kazandırdığını söylemek, hem de yararlı psikolojik etkisine İşaret etmekle Platon dan ayrılmakta ve sanalı savunmaktadır.

Katharsis’in yorumu ne olursa olsun, Aristoteles, hiç şüphe yok ki Platon’un aksine tragedyanm ahlâk bakımından yararlı olduğuna inanıyordu.

atharsis’in yorumu ne olursa olsun, Aristoteles, hiç şüphe yok ki Platon’un aksine tragedyanm ahlâk bakımından yararlı olduğuna inanıyordu.

celmesi ve değerlenmesidir. Son zamanlarda çok değişik bir yorum daha atılmıştır ortaya. Bu yorumu yapan G.F Else’e göre arınma seyircide meydana gelmez, eserde bu duyguları davet eden olayların (davranışların) arınmasıdır. Oğlun babasını öldürmesi, anasıyla evlenmesi gibi hareketler, temizlenmesi gereken yasak hareketlerdir

Sanatın işlevi, etkileri, yararları, zararları konusuna gelince, Aristoteles bu konuda Platon’dan başka türlü düşünmektedir. Tragedyanın tanımını yaparken, "acıma ve korku duygularını uyandırmak suretiyle bu duyguların arınmasını (katharsis) sağlar” diyor.13 Aristoteles katharsis
kavramını daha fazla açıklamadığı için tam ne demek istediği üzerinde bugüne dek süregelmiş tartışmalar doğmuştur.

Bir adamı olduğu gibi anlatmak tarihin işidir, sanatın değil. Sanatçının hayatı, insanı, dünyayı yansıtması başka anlamdadır.

Bunun için şiir, tarih eserine göre daha felsefi olduğu gibi, daha üstün olarak da değerlendirilebilir, çünkü şiir, daha çok genel olanı, tarih ise tek olanı tasvir eder. Genel olan deyince de olasılık veya zorunluluk kanunlarına göre belli özellikteki bir kimsenin böyle veya şöyle konuşmasını, böyle veya şöyle hareket etmesini anlıyoruz.”12