Vizantijski svet

Nazadovanje gradova ispoljavalo se i u smanjivanju broja njihovih stanovnika. Tako se u poznovizantijsko doba i broj stanovnika

sveobuhvatne kontrole države nad gradskim životom,

prestonica vizantijske provincije Sirije, u IV veku imala od 150.000 do 200.000 žitelja, u Jerusalimu su u VI veku obitavale 53.000 stanovnika, Solun je u X veku naseljavalo 200.000 ljudi, dok je u maloazijskoj Nikeji u XIII veku živelo od 30.000 do 35.000 ljudi. Poređenja radi, Pariz je pre 1348. godine imao 90.000, Venecija između 1363. i 1369. godine 65.000, a Rim 1393. samo 30.000 stanovnika. Uz to, u Vizantijskom carstvu postojalo je i mnogo gradskih naselja sa oko hiljadu stanovnika.

Za povest vizantijskih, ali i zapadnoevropskih gradova veoma je značajno XI stoleće. Kao što je poznato, XI vek bio je veliki vek Zapadne Evrope, kada je ona polako počela da sustiže Vizantiju. Gradovi na Zapadu doživeli su uspon, koji im je s vremenom dao snagu da potisnu feudalni društveni poredak i stvore neophodne preduslove

za rađanje moderne Evrope.

Atina je u vizantijsko vreme zauzimala teritoriju od svega 16 hektara, a u antičkom razdoblju bila je smeštena na čak 125 hektara.

Svakako najčuveniji evnuh u vizantijskoj istoriji bio je Narzes, genijalni diplomata i vojskovođa, jedan od glavnih saradnika Justinijana I Velikog. On se istakao već prilikom pobune „Nika“ 532. godine, kada je veliki car u očajanju već bio spreman da pobegne iz Carigrada.

Vizantijsko zakonodavstvo razlikovalo je dve vrste evnuha: ektomiai, ektomoi ili castrati, dakle oni koji su uškopljeni hirurškom operacijom, i spandones ili thladiai, koji su zbog telesne mane bili lišeni mogućnosti da začnu potomstvo.

Mnoga sela imala su jednu crkvu, odnosno kapelu ili više njih, a hrišćanski nastrojeno stanovništvo nadahnjivalo se pričama o podvizima lokalnih svetaca.

Manastirski tipici predviđaju obično dva obroka: ariston posle jutrenja i dipnon posle večernja.