Biyografiler

İttihad, 1960‘lı yılların Türkiyesi‘nde fikir dünyasına yön veren yayınlardan biriydi. Sadece bir gazete değil, Zübeyir Gündüzalp‘lerin, Bekir Berk‘lerin, Mustafa Polat‘ların Gayretiyle günün meselelerini ele alan, zamanın toplumsal ve siyasal olaylarını yorumlayan, tavrını koyan, adeta okuyucusuna rehberlik eden bir ocaktır. Hekimoğlu İsmail, gazeteciliğe İttihad‘da başladı. Yazıları ilk kez “His ve Fikir” başlıklı köşesinde neşredildi. Elinizdeki kitap, Hekimoğlu İsmail‘in 1967 – 1971 yılları arasında İttihad gazetesinde yazdığı yazıların derlemesiyle oluştu. Tıpkı o günün İttihad‘ında olduğu gibi, yine “His ve Fikir” başlığıyla ve yine o günlerin samimiyetiyle, cesaretiyle…

Türkiye‘de sosyal bilimler denince akla gelen ilk isimlerden biri olan Prof. Dr. Kemal Karpat‘ı değerli kılan yalnızca eserleri değil, belki de o eserleri de mümkün kılan hayat öyküsüdür. -Şahin Alpay- Karpat‘ın hem Batı hem Doğu kültürüne vakıf olmasının ve her iki dünyada da el üstünde tutulmasının ipuçları, kişisel tarihinde gizli. -Can Dündar- Bir zamanlar Doğu ile Batı‘nın sınırı kabul edilen Tuna‘nın güneyinde, Romanya‘nın küçük bir köyünde doğan Kemal H. Karpat, yaşam rotasını Batı, çalışma eksenini ise Doğu olarak belirledi. Önüne açılan doğal ve kolay yolları izlemedi; belki de tüm yaşamını derinden etkileyecek bir sezgiyle, önüne çıkan ‘dağı delmek‘ ve hiç yürünmemiş bir yolda yürümek istedi. Kendini geçmişle bugünkü politik süreçler arasındaki bağları araştırmaya, güncel olanı tarihin ışığı altında incelemeye adadı. Uzun bir ömrü kapsayan bu yoğun çaba, Romanya‘da azınlık, Türkiye‘de muhacir ve Amerika‘da göçmen olan genç bir entelektüeli, yaşayan en büyük tarihçilerden birine dönüştürdü. Yapıtları yirmiden fazla ülkede yayınlanan büyük bir Türk tarihçisine… Bu kitap, o tarihçinin 87 yıllık yaşamını, dünya çapında bir tarihçinin oluşum sürecini kendi ağzından anlatıyor.

Milena’ya hep Kafka’nın penceresinden baktık. Kafka’nın gizemli öyküsünde, Milena’nın nasıl biri olduğu pek gün yüzüne çıkmış değildi. Sezer Duru, titiz çalışmasıyla bu açığı kapatıyor, Milena’yı; cesur ve mücadeleci bir kadını tanıtıyor bizlere. Avrupa’daki savaş ortamını, Kafka’yı derinden özümsemiş Milena’nın kaleminden anlatan seçme yazılar da bulacaksınız kitapta. Sezer Duru, kitabı hazırlarken izini sürdüğü bir soruyla özellikle İstanbul’da yaşayan Kafka okurlarına bir sürpriz yapıyor.

Nobel ödüllü yazar Doris Lessing’in (1919–2013) iki ciltlik otobiyografisinin ilk cildi Tenimin Altında, yazarın İran’daki bir İngiliz ailesinin kızı olarak doğumu, Güney Rodezya’ya gidişi ve oradaki hayatını konu alarak yaşamının 1949’a kadar olan kısmını kapsıyor.

Lessing bu kitapta bir birey olarak bilincinin, bir kadın olarak cinselliğinin ve modern insan olarak siyasi kimliğinin gelişimine ağırlık verirken, bir yandan da 20. yüzyıldaki dünya savaşlarının sıradan insanların üzerinde sebep olduğu onulmaz yıkım ve sömürge topraklarındaki ırkçılığa dair kendi hatıralarından kesitler sunuyor.

Otobiyografinin ikinci cildi Gölgede Yürümek ise yazarın savaş sonrası İngilteresi’ne kucağında oğlu Peter ve elinde ilk romanı Türkü Söylüyor Otlar’ın taslağıyla gelişiyle başlıyor. Lessing bu kitapta komünizmin 1950’lerin entelektüel yaşantısını hâkimiyeti altına alışını ve sonraları kendi neslinin öteki entelektüellerinin çoğu gibi radikal jargon ve siyasetten hayal kırıklığına uğrayarak bu ideolojiyi nasıl ardında bıraktığını anlatıyor. Bunların yanı sıra Lessing genç, yalnız bir anne ve bohem bir yazar olarak tecrübelerine, arkadaşlarına, sevgililerine, siyasal aktiviteleri ve tiyatrodaki deneyimlerine dair hayatından çarpıcı kesitler sunuyor.

Doris Lessing’in bu iki ciltlik otobiyografisi, okuyucuya bir yazara ve onun yazın sürecinin derinliklerine temas etme fırsatı vererek, bunun yanı sıra Soğuk Savaş döneminin siyasal, sanatsal ve toplumsal yaşantısına dair eşsiz bir portre çiziyor.

Monografi, bir yazar ya da şair üzerine ayrıntılı inceleme demektir ve edebiyatımızda örneği az sayıdadır. Asım Bezirci, nesnel/bilimsel eleştirinin olduğu kadar monografinin de öncülerindendir. Onun monografileri (Abdülhak Hamit, Ahmet Haşim, Orhan Veli, Ataç, Orhan Kemal, Sabahattin Ali, Rıfat Ilgaz, Oktay Akbal, Nezihe Meriç) edebiyatın en tartışılan ve öncü yazar ve şairlerin edebi kişilikleri aydınlanmada en önemli elkitaplarıdır. Bu kitapların yanında Edip Cansever ve Metin Eloğlu da yorumlanması zor şiirlerin sarp kişilikli şairleridir. Ayrıca bu çalışma her iki şairi de yaşadıkları dönemde değerlendirmenin benzsersizliğindendir. Çok sesli, düşünsel bir şiirin şairi Edip Cansever’i yorumlamanın, dili alaycı ve eleştirel bir biçimde değiştiren Metin Eloğlu’nu irdelemenin ve bunları yaparken de bilimsel eleştirinin kurallarına bağlı kalabilmenin örneği olan bu kitap bütün kitaplıklar için Asım Bezirci’nin tüm kitapları gibi, vazgeçilmez bir nitelikte.

“Sophia Loren’in büyüleyici hayatı en güzel şekilde anlatılmayı hak ediyordu, otobiyografisi olan Dün, Bugün, Yarın bunu hakkıyla gerçekleştirmiş.” Daily Express İtalyan Sineması’nın efsane yıldızı Sophia Loren bu anı kitabında, savaşın yakıp yıktığı Napoli’de geçen çocukluğundan; sinemanın altın çağında, unutulmaz filmlere imza atan bir oyuncu oluşuna uzanan renkli hayat hikayesini anlatıyor.

Sophia Loren, 60 yıla yakın oyunculuk kariyeri boyunca, çarpıcı güzelliğiyle, müthiş oyunculuğuyla ve Cary Grant, Frank Sinatra, Marlon Brando, Gregory Peck, Jack Lemmon, Paul Newman ile oynadığı filmlerdeki dramatik rollerle tanındı.

Onu Hollywood’dan Paris’e, oradan İtalya’ya ve tekrar Hollywood’a ulaştıran hareketli ve farklı oyunculuk serüveninin ardından yabancı bir dildeki performansı sayesinde Oscar kazanan ilk İtalyan film yıldızı oldu. İkinci Dünya Savaşı’nın İtalyası’nda yoksulluk içinde büyüyen sıska Sophia’nın güzel bir kadına dönüşmesi, bir güzellik yarışmasında derece alması, Hollywood’da çevirdiği ilk film olan Gurur ve İhtiras’ta Cary Grant’la yaşadığı aşk, kendisinden yaşça oldukça büyük Carlo Ponti ile evliliği başta olmak üzere güzel yıldız, anılarını büyük bir içtenlikle paylaşıyor.

Benim yüreğim hiç bir kavgada tarafsız kalmamıştır, kalamaz da. Bin Dokuz Yüz On Beş yılında Çanakkale Boğazı'nda ve Gelibolu Yarımadası'nda olup bitenler, insanlık tarihinin en kanlı sayfalarındandır. Çanakkale'de emperyalist güçlerin karşısına dikilenler, insanlık onurunun, sömürülen insanın ve sömürülen toprağın temsilcileriydiler. Bu insanlar, en azından, yuvasını atmacadan koruyan serçe kadar haklıydılar.

Mustafa Kemal Atatürk