Оноре де Бальзак

Біз көбінесе өзге кісі туралы өзімізге қарап өлшем жасаймыз: өзіміздегі кемшілікті өзгеге кешірімшіл келеміз де, артықша деп санайтын қасиетіміздің онда жоғына қатал қараймыз

Осы сияқты ескі елді мекендердің тамтығын көргенде, көңіліміздің құлазып, қаяу тартатын себебі неліктен? Ол, сөз жоқ, жұтаған елдің жұртында қалған адам қасіретінің көлденең көзге ауыр тиетіндігінен. Ескі зиратты көргенде ажалды ойласақ, иесіз қалған деревняның жұрты тіршіліктің ауыртпалығын еске түсіреді; ажал деген ертелі-кешті алдыңа келетін таусыншақ күн, ал өмірдің ауыртпалығында шек жоқ. Міне сол шексіздіктің қасіреті де өлшеусіз

Мұндағы да, ондағы да бір ғана күрес, бірақ айқастың түрі бөлек.

Адам жөнінде пікір айту үшін, ең болмаса, оның ақыл-ойының құпия қоймаларына, азап-қайғысына, жан сезімінің күйзелісін үңілу қажет. Оның өмірінің тек сырт құбылыстарымен ғана шұғылдану шежірелер кестесін жасағанмен, есуастықтардың талабы мен талғамына лайықтап тарих жазғанмен бірдей