Çocuklara Söz Geçirme Sanatı

Bazı anne babalar “biz baskı ve maddi sıkıntı içinde büyüdük, çocuklarımız baskı ve maddi sıkıntı yaşamasın” düşüncesiyle çocukların davranışlarına sınır koymaktan kaçınır; her isteklerini yerine getirmeye çalışırlar. Böyle yapmakla ruh sağlıkları yerinde, mutlu çocuklar yetiştireceklerini sanırlar. Ancak sonucun hiç de böyle olmadığını, çocukların kural tanımaz, tatminsiz, şımarık ve saygısız yetiştiğini görüp şaşırırlar.

Arabanızla büyük ve kalabalık bir şehrin sokaklarında seyahat ettiğinizi, daha önce hiç gitmediğiniz bir adresi bulmaya çalıştığınızı, ancak kavşaklarda ve dönemeçlerde hiç levha bulunmadığı düşünün. Aradığınız adresi bulmak için kim bilir kaç kez yanlış yola girer, kaç kez kaza atlatırsınız.

Doğru ve kabul edilebilir davranışları öğrenmeye çalışan çocuklar için de durum aynıdır.

Koyduğunuz sınırlar yol gösteren levhalar gibidir. Sınırlar, sanıldığı gibi, çocukların haklarını kısıtlamak, onlara baskı uygulamak değildir.

Sınırlar, çocuklara korundukları, güvende oldukları ve değer verildikleri duygusu kazandırır. Aile içi kurallara uymalarını, işbirliği yapmalarını, otoriteye saygı duymalarını sağlar. Sorumluluk kazandırır. Sınırlar, onaylanan davranışları tanımlayan, çocuğa hatalı davranışlarını düzeltme fırsatı veren eğitici ve öğretici bir etkiye sahiptir.

Anneye bağımlı çocuklar, ihtiyaçlarının karşılanmasını, her isteğinin yerine getirilmesini anne ve babanın görevi bilir; çaba sarf etmeye gerek duymazlar. Hazıra alıştıkları için zihinsel ve fiziksel olarak tembel bir kişilik kazanmışlardır. Özgüvenleri çok zayıftır

Koyduğunuz sınırlar yol gösteren levhalar gibidir. Sınırlar, sanıldığı gibi, çocukların haklarını kısıtlamak, onlara baskı uygulamak değildir.

Koyduğunuz sınırlar yol gösteren levhalar gibidir. Sınırlar, sanıldığı gibi, çocukların haklarını kısıtlamak, onlara baskı uygulamak değildir.

Gardner’e göre, zeka, değişen dünyada yaşamak ve değişimlere uyum sağlamak amacıyla her insanda kendine özgü bulunan yetenekler ve beceriler bütünüdür.

Zeka:
• Alet yapıp kullanma becerisidir.
• Toplum kurallarına ve çevreye uyum yeteneğidir.
• Karşılaştığı zorlukları aşma ve problem çözme yeteneğidir.
• Yüksek tahsil yapmak, toplumda değer gören bir meslek sahibi olmak ve makam elde etmek için gereken zihinsel yetenektir.
• Kavramlar ve algılar yardımıyla soyut ya da somut nesneler arasındaki ilişkiyi kavrayabilme, soyut düşünme, muhakeme etme ve bu zihinsel işlevleri uyumlu şekilde bir amaca yönelik olarak kullanabilme yetenekleridir.

Evinizde yemek vakti olduğunu varsayalım. Çocuğunuz odasında çizgi film izliyor. Odasına giriyor:
“Aylin, kızım, yemek hazır, haydi mutfağa!” diyorsunuz.
“Tamam, anneciğim, geliyorum” diyor; ama film izlemeye devam ediyor.
“Sana söylüyorum, beni duymadın mı? Yemek hazır, hemen televizyonu kapat, gel!”
“Lütfen anne, en heyecanlı yerine geldi. Nimo çocuğunu kurtarsın geliyorum.”
Beş dakika geçtiği halde Aylin sofraya gelmezse ne yaparsınız? Kızarsınız tabi. Kızgın bir yüz ifadesiyle odasına girer; “Artık sofraya gelme vakti küçük hanım, hemen o televizyonu kapatıp mutfağa geliyorsun!” diye bağırıyorsunuz.
Çocuk: “Neredeyse bitiyor anne, lütfen…” diyor; ama siz dinlemiyorsunuz, televizyonu kapatıyorsunuz. Çocuk da sizi takip edip mutfağa geliyor.
Neden geldi. Sizi daha fazla bekletmemek ve üzmemek için mi? Doğrusunun bu olduğuna inandığı için mi?
Yemeklerin soğumasını istemediği için mi? Hayır. Ya, niçin? Mecbur kaldığı için. Kapalı bir televizyonda çizgi film izleyemeyeceği için. Siz kapatma davranışınızla gerçekte ne demek istediğinizi gösterdiğiniz için, otoritenize boyun eğmek zorunda kaldı.
Bazı okuyucularımız, televizyonu kapatmayı baskı veya ceza olarak değerlendirebilir; ama değildir. Çocuklar, son sözün, gücün ve otoritenin sizde olduğunu öğrenmeleri gerekir.
Eğer davranışınız sözünüzü desteklemezse, çocuk sözünüzü duymamış gibi yapar. Psikolojide buna “sağır dinleme” diyoruz. Çocuktan bir şey yapmasını istediğinizde, duymamış gibi yaparak, onaylamadığınız davranışı devam ettirir. Siz de isteğinizi tekrar eder durursunuz. Sözlerinizden anladığı şudur:
“Bu davranışını onaylamıyorum; ama bir süre devam edebilirsin.”
Çocuklar, her konuda, gerçekte ne kastettiğimizi öğrenmek için devamlı sınırları zorlayacaklardır.

Çocukların doğru davranışlar kazanabilmeleri için bizim rehberliğimize ihtiyaçları vardır. Çocuklar üzerinde sözlerden çok davranışlar etkilidir. Sözlerimiz davranışlarımız tarafından desteklendiği zaman çocuklarımız gerçekte ne kastettiğimizi daha iyi anlayacaklardır.

Serbestlik ve sınır koymaktan kaçınma, bir eğitim yöntemi olarak, cezacı yöntemden daha kötü sonuçlar doğurmaktadır. Serbestlik, bir eğitim yöntemi olarak kullanıldığında, onaylanmayan davranışları durdurmada ve sorumluluk kazandırmada bir işe yaramadığı gibi, anne baba otoritesini ayağa düşürür; güç ve otorite çocuklara geçer. İşe yaramadığını bildikleri halde anne babalar neden serbest davranmayı seçerler. Çünkü onlar çocuklarını üzmeden, baskı yapmadan ve ceza vermeden sözlerini dinletmenin daha sağlıklı olduğunu düşünmektedir. Bu nedenle bir yaptırım uygulamaya veya ceza vermeye niyet ettiklerinde çocuklarının üzüldüğünü görüp vazgeçerler.

Aklına estiğini yapan, anarşi içinde büyüyen çocuklar anne babaya ve büyüklere saygı duymazlar. Sabretmeyi, çalışmayı ve sorumluluk almayı sevmezler. Yardımlaşmayı ve iş birliğini öğrenemezler. Kendilerinden başka kimseyi düşünmezler.