Akademska knjiga

Roman „Za sada je dobro“ nosi podnaslov „Porodica Mašin i najveći događaj u Hladnom ratu“. Međutim, ovaj roman u sebi ima više velikih događaja — to je saga o jednoj izuzetnoj porodici koja se časno ponela u oba svetska rata i tokom oba totalitarna režima koji su u 20. veku zadesili Srednju Evropu. U svom „istinitom romanu“ Novak beletristički obrađuje stvarne događaje s početka šezdesetih godina dvadesetog veka. Ovo je osećajan, istančano naslikan portret nekoliko vanserijskih likova koji se čita u jednom dahu. U njemu je prikazana sudbina ne samo jedne porodice, već i vreme koje se tako grubo poigralo s ljudima. To je uzbudljiva vestern priča u kojoj se petorica mladića s pištoljima suprotstavlja do zuba naoružanoj vojsci istočnonemačke Volkspolizei. Trojica njih uspeće da se probije u slobodan Zapadni Berlin.

Svečano uvesti „linije tela”, domen „plesa koji predstavlja zaseban svet u savremenom društvu”, u poeziju već nadahnutu slikarstvom Mikela Barsela, može donekle da začudi. Ali to pokretačko telo je reka u koju se uliva više pritoka. Od samog kraja osamdesetih godina, poput alhemičara što pravi najneobičnije legure, Jožef Nađ stvara delo koje se napaja na izvorima svoje slovensko-mađarske kulture, emancipatorskog poleta džeza i muzičke improvizacije, druženja sa slikarima i vajarima, čitanja kultnih pisaca. Pisci kao što su Kafka, Bihner, Borhes, Beket, Rusel i, malo poznijeg datuma, Mišo, predstavljaju književnu crpnu stanicu za pozorišta tela i senki čije konce Jožef Nađ povlači iz predstave u predstavu. Oto Tolnai, savremenik i prijatelj Jožefa Nađa (obojica su rođena u Kanjiži), zauzima posebno mesto u tom panteonu. Senka Mikela Barsela jedno je od prvih dela Ota Tolnaija, osvedočenog pisca mađarske književnosti, koje je prevedeno na francuski, a sada i na srpski jezik. Crtež i slika su takođe tajni kutak Jožefa Nađa. Koreograf se, mic po mic, ušunjao u pariski atelje Mikela Barsela, da bi na kraju tamo provodio čitave noći. Iz duhovne bliskosti ova dva vrsna umetnika, poznavaoca materije, nastao je zajednički projekat, Paso Doble, izveden na festivalu u Avinjonu jula 2006. Neka nas ne začudi što u delu Senka Mikela Barsela, Oto Tolnai pokatkad zaziva još jednu senku, Jožefa Nađa, čije je enigmatično prisustvo zapravo koren koji dubinski povezuje sliku i poeziju.

Jednostavna pripovest zapeta sto strana — verzija s mačevanjem — roman je o 17. veku, o razdoblju u kojem Osmanlije vladaju skoro polovinom Evrope. Na površini priče su dvorske intrige, državne tajne, dvostruki i trostruki špijuni, ljubav i prevara, prijateljstvo i izdaja. Roman o jednoj jakoj ženi, koja ume da voli, ali isto tako žestoko i da mrzi, zatim roman o Gospodu Bogu i njegovom mačoru, o muškarcima — mađarskim velikašima i rodoljubima s jedne, i Habzburgovcima, neprijateljskim plaćenicima i domaćim izdajnicima s druge strane. Esterhazi kroz bogato razgranatu priču na bravurozan način rekonstruiše jednu epohu, mehanizam vlasti, u kojem je i jedan od njegovih predaka igrao važnu ulogu.

Kroz prizmu pedofilije Džamal Uarijaši u romanu Glad obrađuje temu građanskih sloboda i prava, poslednjih decenija veoma popularnu u evropskoj literaturi. Kroz priču nas vode dva naizgled potpuno različita lika: erudita, intelektualac i humanitarni radnik Aleksander Laslo i njegova bivša devojka, dvadeset godina mlađa i u intelektualnom smislu pomalo površna novinarka Aurelija Lindeboum.
Uarijaši je uspeo da stvori upravo ono čemu svaka dobra literatura i umetnost teže: izvukao je čitaoca iz pasivne uloge konzumenta i prinudio ga na misaoni proces, ma kako on neprijatan, bolan i razoran bio. Ova knjiga, čiji se površinski sloj oslanja na pitanja koja društvu postavljaju pedofilske sklonosti pojedinaca, zapravo nema suštinske veze sa samom pedofilijom. Čim se zagrebe ispod te površine, ona postaje traktat o drevnim i dubokim principima koji ljude čine ljudima, od „borbe ili bežanja“, evolucijom stečenog odgovora tela na opasnost, preko ljubavi, posvećenosti i žrtvovanja, sve do najviših civilizacijskih dostignuća što je naša vrsta uspela da stvori, a potom i da selektivno zaboravi.

Vladimir Petrović
Kako postajemo ono što smo postali
Read
AboutReaders4
Šta je to što povezuje sudbine ordonansa Dimitrija Tucovića, Save Šumanovića, zatočenika nacističkih logora i golootočkih stradalnika, čoveka koji je umislio da je tajni savetnik Čerčila i Staljina, žandara koji je zahvaljujući smrtnim presudama postao bogataš, jedne dorćolske prostitutke, ali i muškarca koji po Trstu traga za mestima u kojima je nekada živeo Džojs? Svi oni, sa mnoštvom drugih junaka u zbirci priča Kako postajemo ono što smo postali, bivaju suočeni sa pravim prirodama svojih sudbina, i to u susretu sa najdubljim prelomima koji određuju ljudski život. Ispisujući istoriju dva veka na ovim prostorima kroz trideset i dve pripovesti, koje su date u različitim tehnikama i proznim oblicima, autor ove knjige sliku uzavrele istorije — prepune ideoloških preloma, ratova, ali i duboko intimnih padova — sastavlja sa ništa manje kompleksnom sadašnjošću, tvoreći priču o tome kako postajemo ono što smo postali.

U romanu Vavilon Jasmina Reza opisuje život francuske srednje klase — bračni partneri ne komuniciraju između sebe, ljude povezuje samoća, prolaze uskim putem pomoćnog stepeništa višespratnice u jednom pariskom predgrađu. Likovi ovog romana imaju iluziju da je sve pod kontrolom — a zapravo se nalaze u izgnanstvu. Glavna junakinja romana, Elizabet Žoz, posmatra život kao što ga je kroz objektiv svog foto-aparata video Robert Frank, čijim se fotografijama iz znamenite knjige The Americans ona divi. Elizabetin život je savršen. Ima dobrog muža, dobrog sina, dobar posao, ali priželjkuje neočekivano, avanturu, barem da joj srce zadrhti. Elizabet ne želi da bude samo posmatrač života, hoće da bude učesnik. Na proslavu svog šezdeset drugog rođendana, koji je nazvala „praznik proleća“, pozvala je najbliže prijatelje. Lepo su se provodili do kasno u noć.
A onda se dogodilo ubistvo.

Poljski pisac Jacek Denel napisao je roman o životu iza kulisa velikog španskog slikara Fransiska Goje. Ovaj roman zasnovan je na hipotezi da je Gojin zastrašujući enigmatični serijal, poznat pod imenom „Crne slike“, zapravo delo njegovog sina Havijera, koji je ovim slikama pokušao da izrazi šta oseća prema nasilnom i destruktivnom ocu. Kroz priču nas u obliku zasebnih monologa vode sam Goja, njegov sin Havijer i unuk Marijano. Narušen odnos između tri generacije ove slavne porodice stvara atmosferu psihološke tenzije. Roman je bio u najužem izboru za Književnu nagradu Nike, a osim na srpski, preveden je na još deset jezika (engleski, nemački, francuski, italijanski, španski, ruski, mađarski, ukrajinski, slovački i holandski jezik).

The volume at hand is the autobiography of Nikola Tesla and his most widely cited work. Until his sixties Tesla never wrote about himself, nor did he discuss in interviews his upbringing, education, his life before coming to America, or his personal views on important events that informed his life and work. And then in 1915, in the June 5th issue of the Scientific American, he wrote the first autobiographical article entitled “Some Personal Recollections.” The reason for this short article can be found in occasional newspaper accounts denying Tesla’s priority in the invention of the induction motor. Despite the fact that every lawsuit regarding his priority had been decided in his favor, he chose to publish an article in which he would describe the experiences that were still vivid in his memory about that invention. That is when the public first learned about the critical events that influenced the creation of the rotating magnetic field, the driving force behind the induction motor. It was actually a chain of events stretching all the way back to Tesla’s earliest childhood. Then in January 1919, The Electrical Experimenter magazine ran an announcement by its publisher and editor Hugo Gernsback for a series of articles by Tesla headlined “Nikola Tesla and His Inventions.”

Anika’s Times (1931) is a story of the rebellion and defiance of Anika, a courtesan who, with her libertine and unrestrained behavior, wreaks havoc in the town of Višegrad. Her lavish beauty and the audacity with which she opposes the petty-bourgeois order make her one of Andrić’s most interesting and tragic heroines. A self-imposed outcast from society, she has the courage and strength to endure the consequences of her decisions, embarking on a final path of suffering. After the upheaval that Anika caused at the Višegrad Bazaar, life slowly gets back to normal, but the story of the shortlived flare of her extraordinary beauty and the tragic consequences of her choices grows intoa legend that inspired the writer to write one of his best short stories.

“The Pasha’s Concubine” (1926) is one of Ivo Andrić’s finest novellas. This is a story about a beautiful, young and unfortunate Christian girl called Mara, who was forced into concubinage for a Turkish pasha during his service in Sarajevo. Unprotected and without family support, she spent some time in Veli pasha’s house, where he used her for his own pleasure, until he left the town and abandoned her, leaving her alone, humiliated and despised. Rejected by society, Mara was destined to an unhappy fate in a cruel and inhospitable world. Mara is one of Andrić’s heroines whose fatal beauty causes their ill fortune.

In the novel Night-Time Showing, the reconstruction of a person’s earlier life in a city and the search for reliable facts about that life turns, step by step, into a narration about origins, about family, about fate and about the confrontation of individual actors in the face of historical givens; likewise, it becomes a sort of family genealogy, while being also an onerous story about growing up, about otherness and differentness, about concealed family stories and secrets, and also a sort of sociological and historical guide to anticipations of Novi Sad, its destiny, its rises and falls. Succeeding to reconstruct an epoch from the shards of objects, like an inspired archeologist, Oto Horvat suggestively and convincingly, under the dimmed lighting of prose, reconstructs the personal and private life of the protagonist of Night-Time Showing, and also the private life of the city.

Dieses Buch ist eine dokumentarische Darstellung des Lebens von Mileva Marić, basierend auf Fakten, Korrespondenzen und Aussagen ihrer Zeitgenossen. Der Autor setzt den Schwerpunkt des Buches auf die ersten zehn Ehejahre von Mileva Marić und Albert Einstein bzw. auf den Zeitraum, in dem sie zusammenarbeiteten und gemeinsam zueinigen der bedeutendsten wissenschaftlichen Erkenntnisse des 20. Jahrhunderts gelangten.